Polskie filmy nominowane do Oscara. Które dzieła walczyły o Nagrody Akademii?

„Sukienka” Tadeusza Łysiaka walczy o Oscara 2022 w kategorii najlepszy aktorski film krótkometrażowy. To ogromny sukces polskiego kina. Nie jest to jednak pierwsze tego typu wyróżnienie, jakim może pochwalić się nasza rodzima kinematografia. Wcześniej o prestiżowe statuetki rywalizowało ponad dwadzieścia polskich obrazów. Były to zarówno krótkie metraże, jak i pełnometrażowe filmy aktorskie i animowane. Niektóre z nich zdobyły nawet po kilka nominacji, w tym za najlepszą reżyserię i najlepsze zdjęcia. Przedstawiamy wszystkie polskie filmy nominowane do Oscara.

Polskie filmy nominowane do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny

Kategoria film nieanglojęzyczny została wprowadzona na stałe w 1957 roku. Pierwszym dziełem, które zostało wówczas uhonorowane tym tytułem, była włoska „La Strada” Federico Felliniego. Siedem lat później w gronie nominowanych znalazł się pierwszy polski obraz – „Nóż w wodzie” Polańskiego. Od tego czasu w wyścigu po statuetki wzięło udział dwanaście polskich pełnometrażowych filmów aktorskich. Wśród nich tylko jeden walczył o nagrodę dla najlepszego filmu międzynarodowego. Było to „Boże ciało” Jana Komasy z 2019 roku.

Andrzej Wajda i Paweł Pawlikowski tworzą historię

Największy sukces spośród wszystkich polskich reżyserów odniósł bez wątpienia Andrzej Wajda. Do Oscara nominowane były aż cztery jego filmy, a on sam uhonorowany został nagrodą za całokształt twórczości.

Drugim twórcą z Polski, który może pochwalić się dużą przychylnością Akademii, jest Paweł Pawlikowski. Jego „Ida” jest jedynym polskim dziełem, któremu udało się zdobyć Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego. Ponadto, nominację za zdjęcia do tego filmu otrzymał Łukasz Żal. Kolejny film Pawlikowskiego zdobył aż trzy nominacje, przebijając pod tym względem poprzednika. „Zimna wojna” z 2018 roku była nie tylko polskim kandydatem do Oscara, ale znalazła się też wśród nominowanych za reżyserię i za zdjęcia, ponownie zrealizowane przez Żala. Niestety opuściła galę bez nagrody.

Pełna lista pełnometrażowych polskich produkcji z nominacją do Oscara

Kiedy przyglądamy się kompletnej liście pełnometrażowych polskich filmów nominowanych do Oscara, zachwyca dobra passa polskiego kina w latach 70. XX wieku. Nominacje otrzymały wówczas trzy filmy z rzędu. W latach 1975-1977 były to dzieła Hoffmana, Wajdy i Antczaka. Na początku kolejnej dekady sukces ten powtórzyły kolejne dwa filmy reżysera „Kanału”.

Na szczególną uwagę zasługuje także animacja „Twój Vincent”, będąca polsko-brytyjską koprodukcją. Jego współtwórczyni, Dorota Kobiela, w 2018 roku została drugą po Agnieszce Holland Polką, której pełnometrażowy film walczył o najbardziej prestiżową statuetkę w Hollywood.

Oto polskie filmy nominowane do Oscara w kategorii produkcji pełnometrażowych:

1. „Nóż w wodzie” (1961), reż. Roman Polański;
2. „Faraon” (1966), reż. Jerzy Kawalerowicz;
3. „Potop” (1974), reż. Jerzy Hoffman;
4. „Ziemia obiecana” (1975), reż. Andrzej Wajda;
5. „Noce i dnie” (1975), reż. Jerzy Antczak;
6. „Panny z wilka” (1979), reż. Andrzej Wajda;
7. „Człowiek z żelaza” (1981), reż. Andrzej Wajda;
8. „Katyń” (2007), reż. Andrzej Wajda;
9. „W ciemności” (2011), reż. Agnieszka Holland;
10. „Ida” (2013), reż. Paweł Pawlikowski – zwycięstwo;
11. „Twój Vincent” (2017), reż. Dorota Kobiela, Hugh Welchman;
12. „Zimna wojna” (2018), reż. Paweł Pawlikowski;
13. „Boże ciało” (2019), reż. Jan Komasa.

Polskie filmy nominowane do Oscara w kategoriach krótkometrażowych

Lista krótkich metraży, które zostały wyróżnione nominacjami Akademii, nie jest aż tak długa, ale jest nie mniej imponująca. Największy podziw wywołuje fakt, że zanim pierwsza reżyserka w historii otrzymała nominację do Oscara, o nagrodę podczas 6. edycji imprezy walczyło dzieło polskiej twórczyni. Był to dziewięciominutowy dokument Wandy Jakubowskiej i Stanisława Wohla pt. „Morze”.

Sukcesy polskich animacji i dokumentów

Pierwszym polskim dziełem nagrodzonym Oscarem była krótkometrażowa animacja „Tango”. Zbigniew Rybczyński odebrał za nią nagrodę w 1983 roku, po czym po wyjściu na przerwę nie został wpuszczony z powrotem na galę i w rezultacie trafił do aresztu. Niecałe ćwierć wieku później nagrodzono polsko-brytyjską animację „Piotruś i wilk” zrealizowaną przy współudziale łódzkiego studia Se-ma-for.

Ważnym rokiem dla polskiego kina był także rok 2015, kiedy o tytuł najlepszego krótkiego dokumentu rywalizowały aż dwa polskie dzieła, czyli „Joanna” Anety Kopacz oraz „Nasza klątwa” Tomka Śliwińskiego. Łącznie o Oscara dla filmów krótkometrażowych walczyły trzy polskie animacje, cztery dokumenty i jeden film aktorski. Oto one:

1. „Morze” (1933), reż. Wanda Jakubowska (dokument)
2. „Tango” (1980), reż. Zbigniew Rybczyński (animacja) – zwycięstwo;
3. „Męska sprawa” (2001), reż. Sławomir Fabicki (film aktorski);
4. „Katedra” (2002), reż. Tomasz Bagiński (animacja);
5. „Piotruś i wilk” (2006), reż. Suzie Templeton (animacja) – zwycięstwo;
6. „Królik po berlińsku” (2009), reż. Bartosz Konopka (dokument);
7. „Joanna” (2013), reż. Aneta Kopacz (dokument);
8. „Nasza klątwa” (2013), reż. Tomasz Śliwiński (dokument).

„Sukienka” Tadeusza Łysiaka z nominacją do Oscara 2022

„Sukienka” jest dziewiątym krótkometrażowym filmem z Polski, który bierze udział w oscarowej rywalizacji, ale zaledwie drugim w tym gronie, jeśli chodzi o filmy aktorskie. Produkcja opowiada o niskorosłej Julii, która pracuje w motelu i fantazjuje na temat przystojnego kierowcy ciężarówki. W rolę główną wcieliła się Anna Dzieduszycka. Na ekranie partneruje jej Szymon Piotr Warszawski. Film wyreżyserował student Warszawskiej Szkoły Filmowej, Tadeusz Łysiak, na podstawie własnego scenariusza. Czy „Sukienka” okaże się pierwszym krótkometrażowym, aktorskim, polskim filmem nominowanym do Oscara, który zdobędzie prestiżową statuetkę? Przekonamy się już niebawem.

Kiedy odbędzie się 94. ceremonia rozdania Nagród Akademii?

94. edycja Oscarów odbędzie się w niedzielę 27 marca 2022 roku w Dolby Theatre w Los Angeles. Wydarzenie poprowadzą trzy amerykańskie aktorki – Regina Hall, Wanda Sykes i Amy Schumer. W związku z przesunięciem czasowym, w Polsce kompletne wyniki poznamy w okolicach godziny 5:00 w poniedziałkowy poranek. Transmisję z imprezy prowadzić będzie CANAL+.