Najlepsze filmy na faktach – 10 historii, które warto poznać

Mawia się, że życie pisze najlepsze scenariusze. Z tezą tą zdają się zgadzać filmowcy, gdyż bardzo chętnie sięgają po prawdziwe historie, na podstawie których tworzą swoje dzieła. By powstał dobry film, nie wystarczy jednak samo życie. Nawet najlepsze historie mogą zostać zmarnowane przez nieudolną reżyserię, słabą grę aktorską czy źle napisaną fabułę. Kiedy jednak wszystkie te elementy zagrają, powstają perełki i arcydzieła, które triumfują na festiwalach i na długo pozostają w sercach widzów. Najważniejsze z nich umieściliśmy w naszym rankingu. Oto 10 najlepszych filmów opartych na faktach.

1. „Spotlight” (2015)

„Spotlight” to fabularny obraz śledztwa dziennikarskiego, którego rezultaty zostały opublikowane na łamach dziennika „Boston Globe” w 2002 roku. Pracownicy gazety wpadli wówczas na trop siatki pedofilskiej działającej w Kościele katolickim, a ich dochodzenie doprowadziło do przerażających odkryć, sięgających najwyższych szczebli hierarchii kościelnej.

Mrożące krew w żyłach dzieło Toma McCarthy’ego zostało nagrodzone dwoma Oscarami – dla najlepszego filmu i za najlepszy scenariusz oryginalny. W rolach głównych wystąpili Mark Ruffalo, Michael Keaton, Rachel McAdams, Liev Schreiber, John Slattery, Brian d’Arcy James i Stanley Tucci.

2. „Big Short” (2015)

Jeśli wciąż nie potrafisz zrozumieć, skąd wziął się kryzys gospodarczy w 2008 roku, obejrzyj film „Big Short” z udziałem Christiana Bale’a, Brada Pitta, Steve’a Carella i Ryana Goslinga. Adam McKay w bardzo przystępny sposób wyjaśnia w nim, jak to się stało, że z pozoru świetnie prosperujący rynek pożyczek hipotecznych w USA runął niczym domek z kart. Wykorzystuje w tym celu historie kilku mężczyzn, którzy przewidzieli nadchodzącą katastrofę. A kiedy giełdowe zagadnienia zaczynają przerastać wiedzę przeciętnego widza, wplata w swój film scenki z udziałem gwiazd, takich jak Margot Robbie czy Selena Gomez, które na prostych przykładach tłumaczą, o co w tym wszystkim chodzi.

Niekonwencjonalny sposób opowiadania i umiejętne przełożenie skomplikowanych kwestii na język filmu przyniosły McKayowi Oscara za najlepszy scenariusz adaptowany.

3. „Złap mnie, jeśli potrafisz” (2005)

Historia przedstawiona w filmie „Złap mnie, jeśli potrafisz” jest tak niewiarygodna, że trudno uwierzyć, że wydarzyła się naprawdę. A jednak w latach 60. XX wieku faktycznie istniał człowiek, który przez 5 lat ukradł ponad 2,5 mln dolarów, płacąc podrabianymi czekami jako lekarz, pilot, profesor, a nawet asystent prokuratora generalnego. Charyzma, odwaga i tupet Franka Williama Abagnale’a Jr. sprawiły, że stał się jednym z najsłynniejszych oszustów w historii. Zyskał też status najmłodszej osoby wśród najbardziej poszukiwanych przestępców w USA. Schwytany na początku lat 70., wyszedł na wolność już po kilku latach, by zostać doradcą FBI w sprawie oszustw czekowych. W filmie Stevena Spielberga zagrał go Leonardo DiCaprio, a w roli ścigającego go agenta FBI wystąpił Tom Hanks.

4. „Lista Schindlera” (1993)

Kolejny film Stevena Spielberga na naszej liście to zdobywca siedmiu nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej, w tym dla najlepszego filmu. „Lista Schindlera” opowiada przejmującą historię z czasów II wojny światowej. Jej głównym bohaterem jest niemiecki przedsiębiorca, Oskar Schindler, który uratował ponad tysiąc Żydów, zatrudniając ich jako pracowników przymusowych w swojej fabryce. I choć jego postać w rzeczywistości nie była aż tak kryształowa jak w filmie Spielberga, jego zasług nie da się przecenić. Po wojnie Schindler został odznaczony tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Akcja poświęconego mu filmu toczy się w Polsce i tu też zrealizowano większość zdjęć. W produkcji wystąpiło wielu polskich aktorów, m.in. Andrzej Seweryn, Anna Mucha i Jacek Wójcicki. Główną rolę zagrał Liam Neeson. Ralph Fiennes wcielił się w Amona Goetha, zaś Ben Kingsley w Itzhaka Sterna.

5. „Pianista” (2002)

Jeśli interesuje Cię tematyka II wojny światowej, do gustu przypadnie ci też „Pianista”. Ten poruszający film na faktach również opowiada o wydarzeniach, które miały miejsce na ziemiach polskich podczas Holocaustu, a jego związki z Polską są jeszcze większe niż w przypadku „Listy Schindlera”. Reżyserem tego nagrodzonego trzema Oscarami dzieła jest bowiem Roman Polański.

Film opowiada historię Władysława Szpilmana – słynnego polskiego muzyka żydowskiego pochodzenia, któremu udało się uniknąć śmierci w obozie zagłady. Życie uratował mu wówczas niemiecki oficer. W rolę pianisty wcielił się Adrien Brody.

6. „Erin Brockovich” (2000)

Hit Stevena Soderbergha z 2000 roku to oparty na prawdziwej historii film o samotnej matce trójki dzieci, której skomplikowana sytuacja życiowa, brak wykształcenia i niewyparzony język utrudniały znalezienie pracy. W końcu wybłagała ją w biurze wziętego adwokata, dzięki czemu nie tylko zdołała utrzymać rodzinę, ale także trafiła na trop gigantycznej afery z udziałem koncernu chemicznego. Dzięki swoim naturalnym zdolnościom Erin Brockovich namówiła mieszkańców zatruwanego miasteczka na pozew zbiorowy, w którym udało im się wywalczyć 333 miliony dolarów. Było to najwyższe odszkodowanie, jakie kiedykolwiek przyznał amerykański sąd.

Za rolę tytułowej bohaterki Julia Roberts została nagrodzona Oscarem.

7. „Piękny umysł” (2001)

John Forbes Nash był genialnym matematykiem, którego rewolucyjne teorie przyniosły mu nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii. Niestety, zmagał się też ze schizofrenią paranoidalną, która zmusiła go do bardzo wczesnego zakończenia kariery naukowej. Jego historię opowiada film „Piękny umysł” w reżyserii Rona Howarda. Głównego bohatera zagrał w nim Russell Crowe. W pozostałych rolach wystąpili Jennifer Connelly, Christopher Plummer, Ed Harris i Paul Bettany. Produkcja została nagrodzona czterema Oscarami, m.in. dla najlepszego filmu i za najlepszy scenariusz adaptowany.

8. „127 godzin” (2010)

Na przestrzeni ponad stuletniej historii kina pojawiło się wiele filmów na faktach, które opowiadały o wspinaczach zdobywających Mount Everest, K2 bądź inne szczyty. Żaden z nich nie był jednak tak wyjątkowy jak historia Arona Ralstona – wspinacza, który w 2003 utknął w kanionie w Utah bez szans na przeżycie. By wydostać się ze śmiertelnej pułapki, sam amputował sobie rękę przy użyciu scyzoryka.

Kilka lat po tym zdarzeniu nad życiorysem Ralstona pochylił się brytyjski reżyser Danny Boyle. Do zagrania głównej i w zasadzie jedynej roli zaangażował Jamesa Franco. W rezultacie powstał kameralny i pełen napięcia dramat o ludzkiej woli przetrwania.

9. „The Social Network” (2010)

Choć w niniejszym zestawieniu zdecydowaliśmy się pominąć filmy biograficzne poświęcone osobom sławnym, dla „The Social Network” robimy wyjątek. Dzieło Davida Finchera jest bowiem jednym z najlepszych filmów, jakie zrealizowano w XXI wieku, a być może i w całej historii kina. Śledzimy w nim losy młodego Marka Zuckerberga, który podczas studiów wpada na pomysł założenia Facebooka. Pomagają mu w tym przyjaciele z uczelni, jednak wkrótce główny bohater zostawia ich na lodzie. By nie zdradzać zbyt wielu szczegółów, napiszemy tylko, że promujące film hasła „geniusz, zdrajca, miliarder” nie są przypadkowe.

10. „Ostatni pojedynek” (2021)

Historyczne dzieło Ridleya Scotta opowiada o wydarzeniach, które miały miejsce w średniowiecznej Francji. Film przedstawia historię dwóch rycerzy, Jeana de Carrouges oraz Jacques Le Gris, którzy starli się w ostatnim pojedynku zasądzonym przez samego króla, by rozstrzygnąć sprawę gwałtu na żonie pierwszego z nich. Jak skończyła się ta historia, możesz zobaczyć w „Ostatnim pojedynku”. Ważniejszy niż jej finał jest jednak bardzo współczesny przekaz płynący z dzieła Scotta dotyczący toksycznej męskości i kultury gwałtu.

Scenarzystami „Ostatniego pojedynku” obok Nicole Holofcener byli Ben Affleck i Matt Damon. Obaj wystąpili też w filmie. Pozostałe główne role zagrali Adam Driver i Jodie Comer.

Warte obejrzenia filmy na faktach powstają nie tylko w Hollywood. Istnieje także sporo polskich filmów i seriali, które oparto na prawdziwych wydarzeniach. Do najważniejszych należą „Chce się żyć” i „Ostatnia rodzina”, w których główne role zagrał Dawid Ogrodnik, a także „Sztuka kochania” z Magdaleną Boczarską, „Bogowie” z Tomaszem Kotem oraz najnowsze produkcje z udziałem Tomasza Ziętka – „Żeby nie było śladów” i „Hiacynt”.