Kilka dekad temu podchodzono do kwestii filmów i ich kontrowersyjności w inny sposób niż obecnie. Dzieła, które teraz uznajemy za kultowe, wpadały w ręce cenzorów, którzy zakazywali ich wyświetlania. Jedne z powodu brutalności, inne z przyczyn politycznych. Czasy się oczywiście zmieniły, ale nawet dzisiaj pojawiają się zakazane filmy. Oczywiście nie wszędzie i nie dla wszystkich, ale taka czy inna forma cenzury wciąż jest w świecie sztuki obecna.

Zakazane filmy – kontrowersyjne i trudne w odbiorze

Są takie filmy, które powstały tylko i wyłącznie po co, żeby szokować. Są kontrowersyjne, bo dotykają takich zagadnień, jak śmierć, religia czy polityka. Oczywiście to, co dla jednego jest nie do zaakceptowania, dla drugiego może nie stanowić większego problemu. To zatem kwestia subiektywna, ale często decyzje o zakazie wyświetlania danego tytułu podejmowane są odgórnie. Wówczas pozostaje dystrybucja gdzieś w podziemiu, z dala od władzy i cenzorów. Taka czy inna forma ograniczenia wolności sztuki zwykle kończy się jej jeszcze większą popularyzacją. 

Lista filmów zakazanych przez cenzurę 

Na naszej krótkie liście znajdują się również jedne z najlepszych filmów wszech czasów. To dzieła, które szokowały w momencie, gdy się pojawiały, a teraz – kilka dekad później – uznawane są za sztukę wyższych lotów. Wiele zależy więc nie tylko od krytyków i cenzorów, ale również czasu, w którym dane dzieło się pojawiło. Czasem wystarczy jedna scena, a czasem motyw przewodni, żeby dany tytuł został zbanowany. Wszystkie te zakazane filmy coś łączy – wywołują kontrowersje, skłaniają do dyskusji, trudno przejść obok nich obojętnie.

„Egzorcysta”

Horror z 1973 roku uznawany jest za jedno z najważniejszych dzieł kina grozy. Oczywiście nie brakuje w nim odważnych, często brutalnych scen, ale trudno sobie wyobrazić, żeby z tego powodu – przynajmniej obecnie – zakazywać jego dystrybucji. Ówczesny szef BBFC, James Ferman, zrobił jednak wszystko, żeby „Egzorcysta” w brytyjskich kinach się nie pojawił. Film zadebiutował na Wyspach dopiero po tym, jak Ferman przeszedł na emeryturę.

„Mechaniczna pomarańcza”

Pozostajemy w latach 70. kultowe kino Stanleya Kubricka, w którym pojawiło się sporo brutalności. Zdaniem niektórych – reżyser ją gloryfikował, choć powszechnie wiadomo, że tak nie było. Twórca dostawał po premierze wiele gróźb, dlatego zdecydował się wycofać swój film z kin w Wielkiej Brytanii.

„Ostatnie tango w Paryżu”

Bernardo Bertolucci zszokował swoim filmem widzów na całym świecie. Film opowiada o pewnej parze – młodej Francuzce oraz będącym w sile wieku Amerykaninie, którzy spotykają się w pustym mieszkaniu, żeby uprawiać sadomasochistyczny seks. Wokół filmu narosło wiele kontrowersji, a zakazany został w ośmiu krajach, w tym we Włoszech, Portugalii i Wielkiej Brytanii.

„Cannibal Ferox – Niech umierają powoli”

Umberto Lenzi nagrał horror, w którym opowiedział o grupie naukowców, którzy wyruszyli do kolombijskiej dżungli, żeby przyjrzeć się mieszkającym tam kanibalom. Stają się oczywiście ich więźniami. Film z 1981 roku szokował odważnymi scenami. Sprawiło to, że pojawił się na liście zakazanych filmów w aż 31 krajach!

„Benedetta”

Opowieść o zakonnicy, która wdaje się w płomienny romans ze swoją przełożoną, zszokowała opinię publiczną. Zakazane filmy to zatem nie domena dekad minionych, ponieważ „Benedetta” miała swoją premierę w 2021 roku. Zszokowała ona środowisko katolickie, które domagało się jego zablokowania. Nie wszędzie się to udało, ale niektóre kraje ugięły się pod presją i nie wyświetliły filmu.

Filmy mają wywołać przede wszystkim emocje, ale często jest tak, że wywołują również kontrowersje. Są takie tytuły, które zszokowały świat, inne natomiast przedstawicieli kościoła. Historia kina zna wiele podobnych przypadków. Filmy są zakazane, ale często ostatecznie w takiej czy innej formie trafiają do odbiorców. Cenzurowanie może zatem okazać się rozwiązaniem, które ma działanie odwrotne od zamierzonego. 

Archiwum: październik 2022